Date: Mon, 23 May 2016 23:45:46 +0200
ኣቓልቦ ዘይረኸበ ኣፍሪቃዊ ዲያስፖራ
ካብ ወርሒ ጥሪ 2016
ኣውሮጳ ንዘጋጠማ ዋሕዚ ስደተኛታት ንምቅባል አብ ትዳለወሉ ዘላ ጊዜ ዛንታ ካብ ሶርያ፡ዒራቕን አፍጋኒስታን ዝካየድ ዘሎ ኩናት ኣምሊጦም ዝስደዱ ንዓለም-ለኸ መራኸቢ ብዙሃን ዓብሊልዎ ይርኸብ።
እንተኾነ ግን ታሪኽ ካብ ዞባዊ ጎነጽን ቀጻሊ ዘይምርግጋእን ዝረኣየሉ ትሕተ- ሰሃራ ሃገራት አፍሪቃ ዝስደዱ ስደተኛታትን ናይ ቁጠባ ፍልሰተኛታት ጉዕዞኦም ሓደጋ እንተዘየጋጠሞ ብዓለም-ለኸ መራኸቢ ክቓላሕ ዘለዎ ዕድል ውሑዱ’ዩ።
ኣብ ዓመተ 2015 ጥራይ ነዚ ጉዕዞ ዝፈጸሙ ቁጽሪ ኣፍሪቃዊያን 130 ሽሕ ዝግመት ኽከውን ከሎ: መብዛሕት ኦም ተረፍ መግዛእቲ ዝኾነ ሱር ሰደድን ጨፍላቒን ዝኾነ ድኽነት ንምምላጥ’ዩ።
ኣብ ዓመተ 2015 ነዚ ሓደገኛ ጉዕዞ ካብ ዝፈጸሙ 130 ሽሕ ኣፍሪቃዊያን መብዛሕትኦም ካብ ሱር ሰደድ ደቛሲ ዕለታዊ ድኽነት ንምምላጥ ነዚ ጉዕዞ ከምዝፍጽሙ ይገልጹ። ካልኦት ድማ እዚ ውጽኢት ተረፍ ዝሓለፈ መግዛእቲ’ዩ ኢሎም ይገልጽዎ።
እዚ ከምዚ’ሉ ከሎ: ሞሮ ሳነሕ ዝተባህለ ኣብ መዓስከር ስደተኛታት ሮማ ዝርከብ ጋምባዊ ወዲ 16 ዓመት ስደተኛ ብቀሊሉ ከም ደቂ- ሰብ ክንነብር ስለንደልይ ኢና ንስደድ ይብል።
ስደተኛታት ካብቲ ዝረሓቐ ሳሕል ትሕተ ሰሃራ ካብ ሕጊ-ኣልቦ ውሽጣዊ ስነ-ኩናትን ግጭት ምስ መንግስታዊ ትካላትን ናብታ ‘መሬት- መብጽዓ’ ዝኾነቶም ኣውሮጳ ንምብጻሕ ብክልተ ዋና መንገድታት ንሊብያ የቋርጹ። አብዚ ድማ ከምቲ መራሒ ሊብያ- ነበር መሓመድ ቓዛፊ ዝበሎ ‘ ማእከላይ ባሕሪ- ባሕሪ ሕንፍሽፍስ ክትከውን እያ’ ዝበልዎ’ዩ ዘጋጥም ዘሎ።
ኣብዚ ብቕድሚት መወዳእታ ዘይብሉ ባሕሪ ብድሕሪት ድማ ምድረ-በዳ ምስተጋጠሙ መብዛሕትኦም ነቲ አብ ህቦብላን ማዕበልን ኣብ ዘይብሉ መዓልቲ ብሰላም ዝሰገሩ 3,771 ስደተኛታት ብምምዕዳው ነቲ ማኦበል ህቦብላን ማእከላይ ባሕሪ ንምስጋር ይውስኑ። ነቶም ዕድለኛታት ብሰላም ናብ ገምገም መሬት ዝበጽሑ ብዙሓት ድማ እቲ ገነት ዝመስሎም ናብራ ናብ ስቓይ ክቕየር ቁሩብ ጊዜ ጥራይ’ዩ ዘድልዮ።
ከምቶም ናይ ማእከላይ ባሕሪ ስደተኛታት: አብ ገለ እዋን’ውን እዞም ሃገር ዘይብሎም ስደተኛታት ኣብ መንጎ ንጸገማቶም ብዘይፍርዲ ዝብዝብዙ ዘይሕጋዊያን ኣሰርገትን ናብ ሃገሮም ክምለሱ ዱ መንግስታቶምን ኣብ መንጎ ተቐርቂሮም ይርከቡ። እዚ ድማ ታሪኽ’ቶም ስደተኛታት’ዩ።
ሓበሬታ ኣሰናዳእቲ: ዋላኳ ኣብ ሞንጎ ፍልሰተኛ ስደተኛን ዑቕባ ሓታትን ንጹር ፍልልይ ይሃሉ፤ ንኹሉቲ ነዚ ፕሮጀክት ዝኸውን ሓበሬታ ንምእካብ ኣብ ዘካየድናዮቃለ-መሕትት: ናይ ወሃብቲ ሓበሬታ ንጠንቂ ስደት ዝምልከት ሕጋዊ መግለጺ ብንጹር ክፍለጥ ዘጸግም ብምንባሩ፡ በብዝተጠቕሶ መግለጺ እናተመላልአ ክንበብ ነዘኻኽር።
********************************************************************************
ቀዳማይ ክፋል፡ መስመራት ጉዕዞ
ኩሎም መንገድታት ንሊብያ ብምቑራጽ’ዮም ዝካይዱ። ብዙሓት ስደተኛታት ናብ ኣውሮጳ ከም መሰጋገሪ ዝጥቐሙ ደሴት ላምፓዱሳ: ካብ ገማግም ሊብያ ኣብ 160 ናቱካል ማይል ርሕቐት ትርከብ።
ኣብዚ ድሕሪ ካልኣይ ኩናት ዓለም ንመጀመርያ ጊዜ ብዝሒ ዋሕዚ ስደተኛታት ናብ ኣውሮጳ ዝተራእየላ ዓመተ 2015: ስደተኛታት ትሕተ – ሰሃራ ኣፍሪቃ ካብ ሓፈሻዊ ቁጽሪ ስደተኛታት 15 ሚእታዊት ይሽፍኑ። መብዛሕትኦም ድማ ብመንገዲ ኢጣልያ ናብ ኣውሮጳ ዝበጽሑ’ዮም። ዘይከም ኣብ ጎረቤታ ግሪኽ ዝኣትዉ ሶርያዊያን፡አፍጋኒስታያዊያንን ዒራቓዊያን ስደተኛታት እቲ ቁጽሪ ስደተኛታት ናብ ኢጣልያ ዝኣተው ምስ ዝሓለፈ ዓመታት ክወዳደር ከሎ ተመሳሳሊ’ዩ።
ኣብ ስእሊ ብምጥዋቕ መኽዘን ኣሳእል ምርኣይ ይከኣል
ዳይሬክተር ዓለም-ለኸ ትካል ስደተኛታት ጨንፈር ኢጣልያ ፍረደሪኮ ሶዳ ከም ናይ ሎሚ ዓመት ዋሕዚ ስደተኛታት ናብ ኢጣልያ ኣይተራእየን ይብል። ብሓፈሻ እቲ ቁጽሪ ስደተኛታት ምስ ናይ ዝሓለፈ ዓመት ተመሳሳሊ’ዩ። እንተኾነ ግን ዓሌትን እቶም ስደተኛታት ዝመጽሉ ዞባታትን ግን ይፈላለዩ። ሎሚ ዓመት ውሑዳት ሶርያዊያን’ዮም ናብ ኢጣልያ መጺኦም። ምክንያቱ ጉዕዞኦም ብሃገራት ናይ ባልካን ብዘሎ መንገዲ ብምልዋጦም’ዩ። ብኣንጻሩ: ብዙሓት ናይ ምዕራብ ኣፍሪቃ ስደተኛታት መጺኦም’ዮም። መብዛሕትኦም ድማ ናይ ቁጠባ ስደተኛታት’ዮም። ከምኡ ስለዝኾነ ይኸውን ብዙሕ ሽፋን ኣይተዋህቦምን። ምኽንያቱ: ቅድሚ ሕጂ በዚ መንገዲ ዝስደዱ ዝነበሩ ካብ ዘይምርግጋእን ዘይውሑስ ቦታታትን ቀርኒ አፍሪቃ ዘምለጡ’ዮም ይብል።
********************************************************************************
ካልኣይ ክፋል፡ ሊብያ: ጉዕዞ ናብ ሊብያ:- መዕለቢኡ ዘይርጉጽ ጥፍኣት ጸላም
ንስደተኛታት ተጎዓዝቲ ሊብያ ስጊንጢር’ያ። ንሓደገኛን ነዊሕ ጉዕዞ ሰሃራ ናይ መጀመርያ መዕለቢት ዝኾነት ሊብያ: ነቲ ካልእ ሓደገኛ ዝኾነ ጉዕዞ ማእከላይ ባሕሪ ንምስጋር ድማ መንጠሪት’ያ። ብመሰረት ሓበሬታ ኩሎም ዘዘራረብናዮም ተጎዓዝቲ: ሊብያ እታ ዝኸፈአ ክፋል እቲ ጉዕዞ ክትክውን ከላ: ማእከልን መራኸብንቲ ጉዕዞ’ውን እያ።
እዛ ኣብ ሓደ እዋን ማእከል ስራሕ ንትሕተ ሰሃራ ስደተኛታት ዝነበረት ዘይዕውቲ ሰሜን ኣፍሪቃዊት ሃገር: ሕጂ መዕቆቢ ገበነኛታትን ጉጅለታትን ግብረ-ሽበራን መግለጺ ኩሉ ራዕዲ ኮይናላ። ብመሰረት ናይ ቀረባ እዋን ጸብጻብ ሕቡራት ሃገራት: ቤት ማእሰርትታት እታ ሃገር ብዕጡቓት ጉጅለታት፡ዘይሕጋውያን አስገርትን ስበ-ስልጣን’ታ ሃገር ማእከል ስቓይ፡ ባርነት፡ ጾታዊ ዓመጽን ጎነጽን ዝኾነዩ።
ሽሕ’ኳ ጸብጻባት ካብ ልክዕ ዝሓለፉ ዓመጽ ብተደጋጋሚ እንተወጸ: ስደተኛታት ግን ብዛዕባ’ዚ ሓደጋ ኣፍልጦ ዘለዎም ኣይመስሉን’ዮም ይብል ፍረደሪኮ ሶዳ ካብ ዓለም-ለኸ ውድብ ስደተኛታት። ንሱ ብተወሳኺ: እቶም ስደተኛታት: እቶም ዘይሕጋዊያን ኣስገርቲ ካብ መጠን ንላዕሊ ጎነጽ ከምዝጥቀሙ ኣይፈልጡንዮምን ኢሎም።
ነዚ ኣመልኪቱ: ወዲ 23 ዓመት ስደተኛ ማላዊ ’ኣብ ጥራብሎስ (ትሪፖሊ) መዓልታዊ ኣብ ህድማ ኢና ነሕልፎ ዝነበርና’ ይብል።
ሳልሳይ ክፋል፡ ምስክርነት ኩነታት ምስግጋር
ሶማላዊት ኣደ ሸውዓተ ቆልዑ ንሓገዝ ኣብ ዝመጸት መርከብ ጀርመን ጓል ተገላጊላ። ክልተ ደቂ 16 ዓመት ኢትዮጵያዊያን መንእሰያት: በቶም ዘይሕጋዊያን አስገርቲ ዝተሓተተ ሾሞንተ ሽሕ ዶላር ስድራቤቶም ክሳብ ዝኸፍሉ ኣብ ማእሰርቲ ምጽንሖም ይገልጹ። ካልእ ሶማላዊ ስደተኛ አብቲ ናይ ምድረ-በዳ ጉዕዞ ብህይወት ንምጽናሕ ሰባት ናይ ገዛእ ርእሶም ሽንቲ ክሰትዩ ከምዝረኣየ ይገልጽ። ነፍስ-ወከፍ ስደተኛ ናቱ ዝኾነ ፍሉይ ታሪኽን ተመክሮን ኣለዎ። ኣብ መወዳእትኡ ግን ኣብቲ ናይ ዕድል ጉዳይ ዝኾነ ምስጋር ማእከላይ ባሕሪ’ዩ ዝምርኮስ።
ምስክርነት ቪድዮ: ራሕማ ኣቡካር
ራሕማ ኣቡካር ጓል 33 ሶማላዊት ኣደ’ያ። ራሕማ ኣብ ነሓሰ 22, 2015 ምስ ካልኦት ስደተኛታት ናብታ ማእከላይ ባሕሪ ክትሰግር ዝተጸዓነት ጃልባ ክትበጽሕ ከላ: እቲ ጉዕዞ አብ ሂወታ ሓድሽ ምዕራፍ ክኸፍት ወይ’ውን መወዳእታ ናይ ሂወታ ክኸውን ከምዝኽእል ፈሊጣ’ያ ጉዕዞኣ ጀሚራ።
ራሕማ ናይ መወዳእታ ሓሙሽተ ኣዋርሕ ጥንሳ ካብ ሶማልያ ናብ ገማግም ባሕሪ ሊብያ ንምብጻሕ በቲ ፈታኒ ዝኾነ ምድረ-በዳ ሰሃራ ኣብ ጉዕዞ’ያ ኣሕሊፋቶ። እዚ ግዜ’ዚ እትዕርፈሉ ግዜኳ እንተነበረ ምስ ከምኣ ካብ በሰላ ኩናት ቀርኒ ኣፍሪቃ ዝስደዱ ስደተኛታት ካብ ዓቐን ንላዕሊ ብዝተጸዓና መካይን ተጻዒና ትጉዓዘሉ ጊዜ’ዩ ኮይኑ።
‘የዕወልውለኒ ኔሩ። በቲ ነዊሕ ጉዕዞ ብጣዕሚ ደኺመ’የ’ ትብል ራሕማ። እንተኾነ ግን: “ንጓለይ አብ ሊብያ ከይወልዳ ወሲነ’የ” ክትብል ብተወሳኺ ትገልጽ። ከምኡ ስለዝኾነ ድማ ምስ ኩሉ ሓደጋታት ነታ ዘይውሕስቲ ጀልባ ተሳፈረት።
“ምስታ ኣብ ማህጸነይ ዝነበረት ውላደይ ንምሟት’ውን ተዳልያ’የ ኔረ”ትብል።
ራሕማ ንጓላ ሶፍያ ንረድኤት ኣብ ዝመጸት ናይ ጀርመን መርከብ ኣብ ማእከል ማእከላይ ባሕሪ ተገላጊላ። ድሕሪኡ’ያ ናብ ማእከል ስደተኛታት ዱሰልዶርፍ ጀርመን ከይዳ። መልሲ ንሕቶ ጽግዕተኛኣ ድማ ትጽበይ ኣላ።
ምስክርነት ቪድዮ: ሳማ ቶንካራ
ሳማ ቶንካራ ወዲ 23 ዓመት ጋናዊ ስደተኛ መንእሰይ እዩ። ኣብዚ እዋን’ዚ ቅድሚ ናብ ሰሜን ጉዕዝኡ ምቅጻሉ ኣብ ግዝያዊ መዓስከር ስደተኛታት ቀይሕ መስቀል ሮማ ይርከብ።ኣብ ማሊ ዘሎ ቀጻሊ ኩናትን ሽቕለት-ኣልቦነት ብምርሕራሕ ኣብ ክረምቲ 2014 ዓ.ም.ፈ ካብ ጋና ተበጊሱ ንዶብ ኣልጀርያ ብምስጋር ድሕሪ ናይ ሽዱሽተ ኣዋርሕ ጉዕዞ ምድረ በዳ ሊብያ በጺሑ። ኣብዚ’ውን እንተኾነ ኩነታት ዝኸፍአ’ምበር ዝሓሸ ኮይኑ ኣይረኸቦን።
“ኣብ ትሪፖሊ መዓልታዊ ዕጡቓት ሰባት ገንዘብና ክወስዱ ይመጹ። ኣብ ገለ እዋን’ውን ንገለ ነአሽቱ ስራሕ ኢሎም ይጽውዑናሞ ይዘርፉና’ ይብል ንሱ።
ሓደ ለይቲ ወታሃደራዊ ክዳን ዝተኸድኑ ሰባት መጺኦም ንከባቢ መዓስከር ንምጽራይ ክንሕግዝ ብረት ጌሮም ብምፍርራሕ ሓቲቶም። ብድሕሪኡ ኣነ ንዝሰራሕክዎ ስራሕ ክኽፈል ሓቲተ። እዝን ካልእ ምኽንያታትን ድማ ምስ ካልኦት 146 ስደተኛታት ብምዃን ኣብ ሓንቲ ጀልባ ብምጽዓን ንባሕሪ ሜዲተራንያን ክሰግር ከምዘገደዶ ይገልጽ። ንሱ ክመውት’የ ኢሉ ሓሲቡ ከምዝነበረ ኣይሓብኣን ግን ድሕሪ ሸውዓተ ሰዓታት ኣብ ክፉት ባሕሪ ብረድኤት ዝሕቡ መራኽብ ሓገዝ ከምዝረኸበ እሞ ከምዝተረፈ ይገልጽ።
ምስክርነት ቪድዮ: ዳልመርን ኣሕመድን
ዳልመርን ኣሕመድን ክልቲኦም ደቂ 16 ዓመት ኢትዮጵያዊያን መንእሰያት’ዮም። ኢጣልያ ካብ ዝበጽሑ ሓደ ወርሒ ኣሕሊፎም’ዮም። እንተኾነ ሓቐኛ መንነቶም ንምጥቃም ሕጂ’ውን ይሰግኡ።
ክልቲኦም እዞም መንእሰያት ተማሃሮ ከምዝነበሩን ንስደት ዝደፋፍኦም ድማ ኣብ ኣውሮጳ ሓድሽ ሂወት ካብ ዝጀመሩ ኣዕሩኽቶም ብዝሰምዕዎ ዕላል ምዃኑ ኣይሓብኡን።
“ንስደት ዝቐሰበና ብዙሕ ምክንያታት’ዩ’ ይብል ኣሕመድ። ” ሽቕለት- ኣልቦነትት ሓደ ምኽንያት’ዩ። ቅድሜና ዝተመረቑ’ውን ስራሕ የብሎምን። አብ ጎደናታት ዘወን ክብሉ’ዮም ዝውዕሉ። ስለዚ ንሕና ንክንስደድ ወሲና።’,
ድሕሪ ኣብ አዲስ ኣበባ ርእሰ ከተማ ኢትዮጵያ ምብጽሖም: እቶም አስገርቲ ንዶብ ሱዳን ንምብጻሕ ንሾሞንተ ሰዓታት ብእግሮም ከምዝተጎዓዙ ይገልጹ። ብድሕሪኡ: ምስ ካልኦት ስደተኛታት ብምዃን ንሰሃራ ንምቚራጽ ከምተበገሱ ይሕብሩ። ድሕሪ ናይ ሓሙሽተ መዓልታት ኣብ ልዕሊ ዓቐን ዝጸዓና መካይን ተወጢሖም ዝገበርዎ ጉዕዞ ድማ ኣብ ከተማ ኣጂዳብያ ከምዝበጽሑ ይጠቕሱ። እዚ ቦታ ካብ በንጋዚ አስታት 150 ኪ.ሜ ርሕቀት ከምዝርከብ ድማ ይገልጹ።
“ኣብ መበል ሓሙሻይ መዓልቲ ጉዕዞ ምድረ-በዳ ዝስተይ ማይ ወዲእና” ይዝክር ኣሕመድ። ኣብ ከምዚ ኩነታት: ኣተሓሕዛ እቶም አስገርቲ ካብ ዝኾነ እዋን ንላዕሊ ክፉእ’ዩ። ንስደተኛታት የሳቕዩ። ብፍላይ ድማ ንስድራቤታት እቶም ነቲ ንሶም ንዝሓተትዎ ገንዘብ ክኸፍሉ ዘይክእሉ ።
በሰላ ዳልመር ምስክርነት እቲ ኣብ መዓስከር አስገርቲ ዘሕለፎ ሽዱሽተ ሳምንታት’ዩ።
ምስክርነት ቪድዮ: ሞሮ ሳነሕ
ሞሮ ሳነሕ ወዲ 16 ጋምብያዊ መንእሰይ’ዩ። ኣብዚ ሕጂ እዋን ኣብ መዓስከር ስደተኛታት ሮማ ኮይኑ ነቲ መጀመርያ መዓልቲ ካብ ገዝኡ ወጺኡ ዝሓደረሉ መዓልቲ ይዝክር። ኣብ ድሮ ሓድሽ ዓመተ 2015 ንፕረዝደንት ያያህ ጃመህ ንምዕላው ፈተነ ምስ ተኻየደ: ሞሮ ንስድርኡ ከይነገረ ገዝኡን ዓዱን ገዲፉ ተሰዲዱ። ሰነጋል ምስ በጽሐ ድማ ሰለስተ ሽሕ ዶላር ከፊሉ ናብ ማሊ ሰጊሩ። ኣብ ማሊ ማይ አብ ጎደናታት እንዳሸጠ ናብ ኒጀር ሰጊሩ። ኣብ ኒጀር ድማ ከም ናይ ህንጸት ሰራሕተኛ ኮይኑ ሰሪሑ። ካብኡ ናብ ጥራብሎስ ሊብያ ከይዱ። ኣብኡ ፖሊስ ንዝነበሮ ገንዘብ ኣሕዲጎም ን 33 መዓልታት ኣሲሮሞ።
ሽወደን ንምብጻሕ ዝወሰነ ሳነሕ: ንመንእሰያት ኣፍሪቃ የጠንቅቅ። ንሱ: ’ ኩነታት ክመልሶም እንተዝኽእል ኔረ ነዚ ጉዕዞ ኣይምፈጸምክዎምን ኔረ። እቲ ጉዕዞ ብጣዕሚ ሓደገኛ’ዩ’ ይብል። ‘
ራብዓይ ክፋል፡ ኣሰጋገርቲ፡ ተግባረ ጭካነ ኣሰጋገርቲ
ኣብ ስእሊ ብምጥዋቕ ንመኽዘን ኣሳእል ምርኣይ ይከኣል
ካብ ካርቱም ሱዳን ክሳብ ካሊያስ ፈረንሳ: እቲ ናይ ዓመጽ ታሪኽ ተመሳሳሊ’ዩ። ኣብ ምድረ-በዳ ብዘይሕጋዊያን ኣስገርቲ ዝፍጸም ስቓይ፡ ካብ ምትፋእ ሽጋራ ኣብ ኣእዳውን፡ገጽን ኣፍ-ልቢ እቶም ስደተኛታት ክሳብ ከም እንሰሳ ኣብ ልዕሊ ዓቐን ዝጸዓኑ መካይን ኣብ ሑጻ ሰሃራ ምሕያር የጠቓልል።በቶም ኣስገርቲ ዝተሓተተ ገንዘብ ክሳብ ዝኽፈል ኣብ ቀይዲ ኣብ ሊብያ ምጽናሕ’ውን ኣሎ።
ኣብ መወዳእታ፡ ኣብ ሓደጋ ዝኣተወ ህይወት ምስ ኣብ ሰንፈላል ዝርከብ ፖሊሲ
እቲ ተደጋጋሚ ፍርሒ ካብ ዕጡቓት ኣል-ሸባብ ንኒምኮ ሙሳ ኣሕመድ ካብታ ብድኽነት እትሕመስ ሶማል በቲ ካብ ዓለም ዝሰፍሓ ምድረ-በዳን ዞባ ኩናትን ሓደገኛ ምስጋር ባሕሪን ሓሊፋ ክትስደድ ከምዘገደዳ ትገልጽ እዛ አደ ክልተ ቆልዑ ዝኮነት ሶማላዊት ስደተኛ።
ኣብታ ብናይ ሕቡራት ሃገራት ናይ ብልጽግና መዐቀኒ ኣብ ቀዳምነት እትስራዕ ናይ “ሕልሚ ከተማ” ተባሂላ እትፍለጥ ቬና ምስ በጽሐት: ድሕሪዚ ኩሉ ጉዕዞ ካብ ሓደ ወተሃደራዊ መዓስከር ብምውዳቕ ነብሰ-ቕትለት ዝፈጸመት።
” ንዝተወሰነ ጊዜ ብሓገዝ መድሃኒት ኣብ ሃለፍታ’የ ኔረ። ክልተ የእጋረይን ዓንዲ ሕቖይን ድማ ተሰይረ’ ትብል ኒምኮ ኣሕመድ ድሕሪ’ቲ ኣብ መዓስከር ታዕሊም ከበድቲ ኣጽዋር መንግስቲ ኦስትርያ ዝነበረን: ኣብዚ ግዜ ድማ መዓስከር ስደተኛታት ኮይኑ ኣብ ዘሎ ቦታ ዘካየደቶ ፈተነ ርእሰ-ቅትለት።
እቲ ናይ ጽግዕተኛ ሕቶኣ ከምተነጽገ ምስፈለጠት ዝሓዛ ፍርሒ ናብ ተስፋ ምቁራጽ ተቐይሮም ኣብ ሓደ ናይ ቀውዒ ሙቐት ዝበዝሖ ምሸት። እዚ ከምቲ ቅድሚ ሕጂ ዝሓለፈቶም ዕንቅፋታት ሂወት’ዩ ኢላ ክንዲ ምቕባል ሂወታ ከተሕልፍ ዝፈተነት። ንሳ ነቲ ኩነታት ክትገልጽ ከላ ድሕሪ’ዚ ኩሉ ጸገምን ምንጻግ ናይ ጽግዕተኛ ሕቶይን ናብ ቤተይ ምስ ኣተኹ ብዝጠፍአት ሞባይል ተለፎን ዝተናኸሰ ባእሲ ክልተ ጎረባብቲ ሶማላዊያን ስደተኛታትን ናብ ናይ ጉስጢ ቃልሲ ተቐይሩ ድሕሪኡ ናብቲ ናይ መወዳእታ ስጉምቲ ከምዝደፋኣ ትገልጽ።
“ድሕሪ’ዚ ኩሉ ጸገም ነቲ ሕቶ ጽግዕተኛ ምንጻጉ’ዩ ተስፋ ኣቁሪጹኒ” ትብል ንሳ ነታ ነብሰ-ቅትለት ከተገብር ዝወሰነትላ ህሞት ብምዝካር። ” ካብ ኣፍሪቃ ናብ ኣውሮጳ ንዝመጹ ሰባት ብፍላይ ድማ ካብ ሶማልያ ንኽመጹ ንዝሓስቡ - ኣብ ኣውሮጳ ዋላ ሓንቲ የለን። ስለዚ ብዛዕብኡ ምሕላም እንተኣቋረጽኩም ይሓይሽ ይብሎም” ኢላ።
” እቲ ሓቂ ሕጂ’የ ዝዕዘቦ ዘለኹ። እቲ በረድ። ኣብ ዓደይ ከለኩ ዘይፈልጦ ዝነበርኩ: ስምዒት ጥምየት’ውን ኣብዚ ክስምዓኒ ጀሚሩ’ሎ ”
– ሶማላዊት ስደተኛ ኒምኮ ሙሳ ኣሕመድ
እዚ መግለጺ ኩሎም ካብ ሃገራት ትሕተ-ሰሃራ ተሰዲዶም ኣውሮጳ ምስ በጽሑ ዝሓልፍዎ ክኸውን እንከሎ: እዚ ታሪኽ ኒምኮ ንስደተኛታት ዘጋጥም ብድሆ ዘንጸባርቕ’ዩ።
ከም መብዛሕትኦም እቶም ልዕሊ ሓደ ሚሊዮን ዝተገመቱ ኣብ ዓመተ 2015 ጥራይ ናብ ኣውሮጳ ዝበጽሑ ስደተኛታት: ንዓኣ ጉዕዞ ናብ ዝሓሸ መነባብሮ ማለት ስድራ ንድሕሪት ገዲፍካ: ንሕማቕ ግዜ ዝተዓቑረ ገንዘብ ብናይ ዕድለይ ውሳነ ኣብ ባሕሪ ህይወትካ ተጣሊዕካ ኣውሮጳ ድሕሪ ምብጻሕ ነብሳ ብዘይ መጽለልን ግዳም ሓደርን ኮይና ምርካብ፡ ብዘይ ወረቐት መንነት: ብዘይ ሃገርን ኣብ ዓዲ ጓናን ምግያሽ ኣብ ሰሜናዊ ክፍለ ዓለምን ማለትዩ።
ዘይከም ዜጋታት ሶርያ ኣፍጋኒስታንን ዒራቕን ንኣውሮጳ ብብዝሒ ስደተኛታት ኣጥለቕሊቖም ዝርከቡ፤ ካብ ሃገራት ሳሕል ሰሃራ ዝመጹ ኣፍሪቃውያን ስደተኛታት ብፍሉይ ብዓሌታዊ ተነጽሎን ከምዝጥቅዑ ኒምኮ ትገልጽ። ንሳ ብተወሳኺ: ኣብ ኩላታ ኣህጉር ኣብ ዝርከቡ ማእከላት ኢሚግረሽንን መዓስከራትን ብካብ ሃገራት ዓረብን ኣፍጋኒስታንን ዝመጹ ከምኦም ስደተኛታት ከይተረፈ ከም ካልኣይ ዜጋ ከምዝርኣዩ ትጠቅስ። እቲ ናይ ዝጠፍአ ሞባይል ቴሌፎን ባእሲ ንባዕሉ ናብቲ ደረጃ ዓሪጉ ጥርዚ ከምዝደፍኣ ትገልጽ። ብቐጻሊ ብደቀቕቲ ነገራት ተበጊሶም ምስ ዝተፈላለዩ ጉጅለታት ተስፋ ዝቖረጹ ዝካየዱ ክኾኑ ከለው: ከም ኩሉ ጊዜ መወዳእትኡ ስለዝተረድኣን ምዃኑ’ውን ትገልጽ። ንሳ እቲ ምኽን ያት ክትገልጽ እንከላ፤ ደሓን ዝተማህሩ ኣፍጋኒስታናውያን ንሰበ-ስልጣንቲ መዓስከር ስደተኛታት ክረዳድእዎም ስለዝኽእሉ: ነቲ ብናቶም ወገን ዘሎ ሓቂ ጥራይ ገሊጾም፡ እቲ ኣፍሪቃዊ ስደተኛ ይውዓሎ ኣይውዓሎ ቀጻሊ ወቐሳ ክቐርቦ ከምዝገብሩ ተረድእ።
ኣብ ሰንኮፍ ዘሎ ፖሊሲ
ንከም ኣሕመድ ዝኣመሰሉ ስደተኛታት ፍታሕ ዝከውን መልሲ የለን። 28 ዝኣባላቱ ሕብረት ኣውሮጳ ኣብ 2015 ንዘጋጠመ ዋሕዚ ስደተኛታት፡ተደጋጋሚ መጥቓዕትታት ግብረ-ሽበራን ዘይምስምማዕ አብ ጉዳይ ልቃሕ ግሪኽ ዝኣመሰሉ ዝተወንዘፉ ዘይተፈትሑ ሽግራት ስለዘለውዎ ፍታሕ ንምምጻእ ዘድልዮ ፖለቲካዊ ሓድነት ብቐረባ የለን። ብርገጽ ናይ ቀረባ እዋን ናይ ኣውሮጳ ቁጠባዊ ትንበያ ከምዝገለጾ ገና ተወሰኽቲ 3 ሚሊዮን ስደተኛታት ኣብ ዝመጽእ ዓመት ኣውሮጳ ከምዝበጽሑ’ዩ ዝሕብር። ብሪጣንያ ሓንቲ ካብተን ሰለስተ ቀንዲ ሃገራት’ቲ ሕብረት ኣብ ዝመጽእ ዓመት ካብቲ ሕብረት ክትጸንሕ ወይድማ ክትወጽእ ሪፈረንደም ከተካይድ’ያ። እዚ ድማ ነቲ ኣህጉር ናብ ካልእ ዘይተፈትሕ ሽግር ዝሸምም’ዩ።
ሓንጸጽቲ ፖሊስ ሕብረት ኣውሮጳ ብዘይካ ብኣባላት እቲ ሕብረት ዝተኣተወ ቃል ንምጥያስ እቶም 160 ሽሕ ስደተኛታት: ነቲ ቀውሲ ንምፍታሕ ብፍሉይ ፍታሕ ኢላ ዘቐመጠቶ የለን። ክሳብ ታሕሳስ 12, 2015 ድማ 159 ሰባት ጥራይ’ዮም በቲ መደብ ተጣይሶም። ካናዳ ቀዳሞት 25 ሽሕ ሶርያውያን ስደተኛታት ኣብ ታሕሳስ 11 ተቐቢላ። ኣሜሪካዊያን ሓገግቲ ድማ ፕረዝደንት ኦባማ ንዘቕረቦ 10 ሽሕ ሓተቲ ዑቕባ ሶርያዊያን ንምቕባል ዝብል ውጥን ንካልኣይ ጊዜ ይዘራረብሉ ኣለዉ። ጉዳይ ኢሚግረሽን ኣብ ጎስጓስ ፕረዝደንታዊ ምርጫ ኣሜሪካ ገና ኣካታዒ ኮይኑዩ ዝቕጽል ዘሎ። ኣብ ጎስጓስ ፕረዚደንትዊ ምርጫ ሰልፊ ሪፖብሊካውያን ኣብ ምምራሕ ዝርከብ ዶናልድ ትራምፕ ተኸተልቲ እምነት ምስልምና ናብ ኣሜሪካ ከይኣትውን እቲ ብፕረዝደንት ኦባማ ዝቐረበ ውጥን ምቕባል ሶርያውያን ስደተኛታት ድማ ምሉእ ብምሉእ ከምዘይሰማምዓሉ ገሊጹ። በቲ ናይ ኦባማ ዝሓንጸጾ መደብ ኣመሪካ ኣትዩ ንዝተጣየሰ ሶርያዊ ድማ ከምዝጥርዞ ኣጠንቂቑ’ሎ።ዋላ ምስ ኩሉቲ ናይ ጻዕዳ ገዛ ማለት ቤተ-መንግስቲ ኣመሪካ ዝተፈላለየ ስጉምትታት ኣብ ጉዳይ ፖሊሲ ኢሚግረሽን: ነቶም ኣፍጋኒስታናውያንን ዒራቓውያንን ኣብ ዓውደ ኲናት ከም ተርጎምቲ ኮይኖም ዘገልገሉ ከይተረፈ ቪዛ ንምሃብ ዝተኻየደ ስራሕ ብዘሕዝን ተቖጽዩ።።
ስደተኛታት እቲ "ጫካ" ኣብ ካምፕ ካለይስ ፈረንሳ (ቪኦኤ / ኒኮላስ ፒኖት)
ነፍስወከፍ ኤውሮጳዊት ሃገር ብ ከከም ዝቐረበለን ሕቶ ዑቕባ ስደተኛታት ኣብ ምስራሕ ኣብ ዝርከባሉ: ኢጣልያን ግሪኽን ግን እቲ ጾር ናብ ዓለም-ለኸ ናይ ረድኤት ትካላት፤ ሰበ ስልጣን ምምሕዳር ከተማታትን ወለንተኛታትን ዝዘዘወዩ።
ዳይሬክተር ክፍሊ ህጹጽ ረድኤት ኣብ ተዓዛቢ ሰብኣዊ መሰላት ( Human Right Watch ) ፒተር ቦካርት ነዚ ጉዳይ ኣመልኪቱ ” ንምንታይ ኣዋርሕ ድሕሪ እዚ ዝተፈጥረ ቅልውላው ስደተኛታት መስርሕ ናይ ምቕባልን ህይወት ምድሓንን ሓገዝ ናይ ምብርካትን ጾር ኣብ ወለንተኛታት ጥራይ ብቐንዱ ዝምርኮስ” ኢሉ ይሓትት። ንሱ፤ ” ሕጂ’ውን እቲ ናይ ሂወት ምድሓን መስርሕ ብወለንተኛታት እንበር ብመንግስታዊ ትካላት ኣይኮነን ዝካየድ ዘሎ። እዚ’ከ ንምንታይ ኮይኑ?” ክብል ብተወሳኺ ሕቶ የቕርብ።
ገለ ጸብጻብ ጋዜጣታት ንምንታይ ተወከልቲ ኤውሮጳዊ ሕብረት ኣብ ቅድመ ግንባር ናይዚ ቅልውላው ተሰሊፎም ዘይርኣዩ ኢለንውን ወቐሳ የቕርባየን።
ነዚ ጉዳይ ብዝምልከት ካብ ኣፈኛ ኮሚሽን ኤውሮጳ ብኢመይል ዝተረኽበ መልሲ ” ሓለዋ ምምሕዳር ዶብ ሓላፍነት ነፍስ ወከፍ ሃገርዩ። ኮሚሽን ኣውሮጳን ወኪላት ኤውሮጳዊ ሕብረትን ድማ ኣብ ባይታ ንዝተፈጥረ ኩነታት ምትሕግጋዝ እምበር: ንሃገራት ተኪእካ ናይ ምስራሕ ሓላፍነት የብሉን ” ይብል።
ኮለላ ፖሊስ ኣብ ከባቢ "ጫካ" ካለይስ ፈረንሳ (ቪኦኤ / ኒኮላስ ፒኖት)
ሕብረት ኣውሮጳ ኪንዮ’ቲ ውሽጣዊ ፖሊሲ ነቲ ሱር ዋሕዚ ስደተኛታት ካብ ኣፍሪቃ ንምፍታሕ ክሰርሕ ተንቀሳቒሱ’ዩ። ኣብ ወርሒ ሕዳር ኣብ ጉዳይ ፍልሰት ኣቶኪሩ ኣብ ዝተቓንዐ ዋዕላ ኣውሮጳዊ ሕብረትን መራሕቲ ሃገራት ኣፍሪቃን ሃገራት ኣፍሪቃ ንዝተመዛበሉ ዜጋታተን ንምጥያስ ዝውዕል ናይ 1.9 ቢሊዮን ይሮ ናይ ህጹጽ እዋን ሓገዝ ክወሃብ ኣብ ስምምዕ ተበጺሑዩ። ቀዳመይቲ መዕረፊት ስደተኛታት ዝኾነትን ነቲ ዋዕላ ዘአንገደትን ማልታ 270 ሽሕ ዶላር ክትልግስያ ተመባጺዓ።።
ድሕሪ ሓደ ወርሒ’ዚ ዋዕላ: ሕብረት ኣውሮጳ ንሱር ዋሕዚ ስደተኛታት ካብ ኣፍሪቃ ንምግታእን ኣብ ሃገሮም ስራሕ ንምፍጣርን ናይ 2 ቢሊዮን ዶላር ሓገዝ ኣብተን ቀንዲ ስደተኛታት ዝፈልሱለን ሃገራት ንምትግባር ሰሊዑ።
ዓበይቲ ስትራቴጂካዊ ስጉምትታት ንምርግጋእ ከባቢ ማእከላይ ባሕሪ ድሕሪ ጋዳፊ’ውን ይካየድ ኣሎ። ኣብ 2011ውን ናይ ሽዑ ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ኢጣልያ ብዝነበረ ፍራንኮ ፍራቲኒ ንምምስራት ሓድሽ ስርዓት ኣብ ዞባዊ ኣህጉር ጻውዒት ቀሪቡ።
ፍራንኮ ፍራቲኒ ኣብ 2011ፋይናንሽያል ታይምስ ዝተባህለ ጋዜጣ ኣብ ዝጸሓፎ ዓንቀጽ: ኤውሮጳዊ ሕብረት ካልኦት ሓያላት ሃገራትን ኣህጉራውያን ትካላት ከም ዓለማዊ ባንክን ኣህጉራዊ ማዕከን ገንዘብን ንማርሻል ፕላን ዝዳረግ ኣብ ጉዳይ ምርግጋእ ቁጠባ ማእከላይ ባሕሪ ግዙፍ መደብ ከዳልዋ ይግባእ” ክብል ጠቒሱ። ንሱ ነዚ ዝጠቐሰ: ኣመሪካ ኣብ ድሕሪ ካልኣይ ኩናት ዓለም ኣብ ዳግመ-ምህናጽ ምዕራብ ኤውሮጳ ዝነበራ ተራ ብምግላጽዩ። ”እዚ መደብ ኣገዳሲ ክፋል ኤውሮጳን ካልኦት ኣህጉራውያን ፊናንስያውያን ምንጭታትን ከሳትፍ ኣለዎ። ብተወሳኺ ብቢልዮናት ዝቑጸር ዩሮ ኣኽቲቱ ቁጠባቲ ዞባ ንምምዕባልን ወፍሪ ንምስፋሕን ክትግበር ኣለዎ” ኢሉ።
ፍራንቲኒ ብዘይካዚ: ሰበ-ስልጣን ኤውሮጳዊ ሕብረት ኣብ ሞንጎ ሃገራት መዲተራንያን ዘሎ መኻልፋት ንግዲ ክኣልዩን ምስ “ኣገዳሲ ተራ” ዝህልዋ ኣመሪካ ብሓባር ኣብ መደባት ክሰርሑን ይጽውዕ። ” እቲ ዝበለጸ መንገዲ ዘይሕጋዊ ምትሕልላፍ ስደተኛታት ንምቁራጽ ተባሂሉ ብሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ኢጣልያ ዝነበረ ፍራንኮ ፍራቲኒ ዝቐረበ መፍትሒ ሓሳባት ናይ ዝለዓለ ደረጃ ትምህርቲ ምትብባዕ፤ ናይ ስራሕ ዕድላት ብምኽፋት መንእሰያት ኣብ ናይ ግብረ ሽበራ ጉጅለታት ከይጽንበሩ ምግታእ፥ስግረ ማእከላይ ባሕሪ ዝወሃቡ ስልጠናታት ምሕያል” ይርከብዎም።
ብኣንጻር’ዚ ሓደ በዓል ሙያ ጉዳይ ስደተኛታት ብወገኑ ነቲ ሱር ስደት ኣፍሪቃዊያን ዝኾነ ጥራይ ብምርኣይ እቲ ኩነታት ክፍታሕ ኣይክኣልን’ዩ ይብል።
“እቲ ቀንዲ ጸገም ምሉእ ዘይኮነ ግብረ-መልሲ ሃገራት ኣውሮጳ’ዩ’ ይብሉ ኣብ ዩኒቨርሲቲ ኣምስተርዳም በዓል ሞያ ስነ-ማሕበረሰብ ዝኾኑ ሄን ደ ሃስ ንሃፊንግቶን ፖስት ኣብ ዝሃብዎ ቃል። ንሶም ብተወሳኺ: ካብ ግጭትን ናይ ፖለቲካ ስቓይን ንዘምለጡ ስደተኛታት፡ ክፉት ናይ ቁጠባ ኩነታት ሕብረት ኣውሮጳ ምስ ድሩት ዝኾነ ሕግታት ስደተኛታት ዘይመዓራረይ ንሕሱር ብዝበዛ ጉልበት ስደተኛታት ይፈጥርኣሎ ኢሎም።
” ኣውሮጳ ን25 ዓመታት ዝሓነጸቶ ዕርዲ ምፍራሱ ሰባት ዝተረድኦም ይመስለኒ’ውን ይብሉ እዞም በዓል ሞያ። እንተኾነ ግን: ሰባት ሕጂ’ውን ናብ ኣውሮጳ ይመጹ ኣለዉ። ናይዚ ቀንዲ ውጽኢት ድማ ምውሳኽ ቁጽሪ ዘይሕጋዊ ምስጋር ሰባት፡ ስቃይ ስደተኛታትን ቁጽሪ ሞት እቶም ዶብ ክሰግሩ ዝፈተኑ እዩ።
ቴንዳታት ስደተኛታት ኣብ ካለይስ ፈረንሳ (ቪኦኤ / ኒኮላስ ፒኖት)
ዳይሬክተር ኣብ ብራስለስ መሰረቱ ስገበረ ኢንስቲትዩት ጉዳይ ስደተኛታት ዝኾነት ኤልሳቤጥ ኮለት: ዓበይቲ ስትራቴጂካዊ ውጥን ንወለዶታት ዝጸንሕ ጊዜ የድልዮም። ምኽንያቱ ድማ ትብል ኮለት: ኣብ መንጎ ትጽቢት ስደተኛታትን ፖሊሲ ስደተኛታትን ዘሎ ርክብ መሰረታዊ ዘይምጥዕዓም ብምህላው ምዃኑ ትገልጽ። እቲ ውጥን ብንእሽቶይን ዞባዊ መሰረት ዝገበረን ክኸውን ድማ ትመክር።
“ዓበይቲ ናይ ምዕባለ መደባት ጥራይ ነቲ ዋሕዚ ስደተኛታት ደው ከብል ኣይክእልንዩ። ካልኦት ኣብ ሓጺር እዋን ዝፍጸሙ ዝያዳ ንጹር ዝኾኑ ክፍጸሙ ዝኽእሉ መደባት ግን ኣለዉ። ሰባት ድማ መወዳእትኡ ዘሕዝን ካብ ዝኾነ ሓደገኛ ጉዕዞ ካብ ምፍጻም ድማ የድሕን” ትብል።
ምናልባት’ውን ሕብረት ኣውሮጳ ከምቲ ሓደ እዋን መሪሕነት ቓዛፊ ናይ ሊብያ ዘቕረቦ ስጉምቲ: ምፍጣር ነአሽቱ ዓይነት ስራሕ ኣብ ጽላታት ኢንዳስትሪ ምድጋም ከድሊ ይኽእል ይኸውንዩ። ምኽንያቱ ከምዚ ዓይነት ውጥን ንከም ኒምኮ ዝኣመሰሉ ስደተኛታት ካብ ናብ ዝነበርዎ ናብራ ምምላስን ወይ’ውን ሓድሽ ህይወት ኣብ ኣውሮጳ ንምምስራት ካብ ምቅላስ የድሕን’ዩ።
ንድሕሪት ምምላስ የለን
ዋላቲ ናይ ሓጺር እዋን ናይ ምርግጋእ ተበግሶታት ኣብ ድሕረ ቓዛፊ ሊብያ ተስፋ ዘቁርጽ: እቲ ብግቡእ ዘይተሓለወ ዶባት ድማ ንሃገራት ሕብረት ኣውሮጳ ኣንጻር ስደተኛታት ንዘለዎም ስምዒት ዘበራትዕ ጥራይ’ዩ። እዚ ከምዚ እንከሎ: ብዛዕባ ስደተኛታት ሓንጸጽቲ ፖሊሲ መፍትሒ ንምምጻኣ ይቃለሱ ኣለዉ። ምናልባት እቲ መልሲ አብ ቤት ጽሕፈታት ብራስለስ ዘይኮነ: ተርእዮ ምምዝባል ፈለማ ኣብ ዝቀላቐለሉ ቦታታት ክኸውን ይኽእልዩ። ብጥንቃቐ ኣብ ዝበዝሕኳ ብዘይምድላዋት ኣብ ዝግበሩ ኩሉ ንነፍሲ ወከፍ ናብዚ ሓደገኛ ጉዕዞ ዝመርሕ ዘበለ ንርዝነት እቲ ሽግርን ሒዝዎ ዘሎ ጉዳይ ክርአ ኣለዎ።