ስእለ
Jan 21, 2019 7:37 PM
173.73.28.168
ኤረይ ወርቂ ጥማዕ! ደብተረይ ማህደረይ ዓቃቢት ታሪኸይ መንነት ክብረተይ ኩርዓት ዜግነትይ ኣብ ህላዌኺ ይደምቕ ይጽዋዕ ‘ቲ ስመይ ሑሉበይ ንጹፈይ ሂወተይ ሞተረይ ክሓስም ክጥዕም ትዛርዪ ኣብ ልበይ ንስምኪ ክጽውዕ ይብርኽ ማእገረይ ብኣኺ ይልለ ኣፍሪቃዊ ሕብረይ ጸሓየይ ብርሃነይ ሓይሊ ኢኺ ደመይ እንተለኺ ይህሉ ይቐስን ’ቲ ልበይ ደቂሰ ተሲአ ጎነይ ይወድቀለይ ዝሕበን ዝኸብር ዓምቢበ ዝፈሪ ዝሓስብ ዝእምም ንጽባሕ ንሎሚ ንዓኺ ሒዘ’የ ዝሳግም ዝዛሪ ኤረይ ወርቂ ጥማዕ ዘልኣለም ንበሪ
ጸሓይ ከሎ ካብዝብለካ ገብ ገብ ሕቆካ ምስከብድካ ካብዝላገብ ብ ኢድ ወያነ ካብትምገብ ኪድ ምበር ስእለ ዓለም ዶ ትጽገብ ባዓትካ ኩሉ ካብፈረሰ ምስምስ ወያነ ካብሃሰሰ ጉዳይ ዶብ ካብ ተጣሕሰ ሕጋውነት ሕፍረት ካብለበሰ ነምሓራ ናፊቁ ኢሱ ካብተጣዕሰ ዘይከውን ኮይኑካ ዘይምለሰ ኣይከኣልን'ዩ ጛህሪ ምኩላሰ ኣይሕፈስን ማይ ምስፈሰሰ መሕብኢ የለን ህግደፍ ምስፈረሰ ህግደፍ ኣየወቲ ህግደፍ ዘይከምስሙ ደርገፍገፍ ፍትሒ ነይብሉ እንትርፎ ኣግድፍ ደሞክራሲ ኣይሰርሕ ኣይጽሕፍ ሓንቲ ኢያ ታ ክእለቱ ጛይላ ምትካል ኣብ ዓዲ እንዳማቱ ኣሻሓት ዝስልዕ ካብ ማእቶቱ ንረኣዩለይ ኣበይከ ዘይኣቱ ምድማር ከበስር ን ኣፍሪቃ ጁባ ከይዱ ንሓድነት ምረቃ ነፋሪቱ ገዲፉዋ በቃ ኢትዮ መሪጹ ተመሊሱ ናብ ጭቃ ለንዘበን ጉድ ኢዩ ነገሩ ሓወልቲ ከፍቅድ ነምሓሩ ቶም ክቀትሉ ዝመጹ ሞ ዝሓረሩ ብ 91 ተኮብኩቦም ዝተባረሩ ስእለ እንታይ ሞገተካ ? በዚ ጉዳይ ጥልመት ናይ ኣያካ ዶ ዋላስ ገና ዕሙት ኢካ ትደግም ዝበሎ ኢሱ ቲፈጣሪካ
ሰብ መሲሉኒ እምኒ ቀንጥየ "ኣምባቢ" ስሙ ሓሳድ "ወያነ" ድኹም ሕልና ካብ ሰባት ዕነ ሓንቲ መዝሙሩ መልሓሱ ዕረ ምንሻው ዓቕሙ ዘይብሱል ጥረ ሃብሮም የጸልም ሰሚዑ ወረ እዚ ክፉእ ስኒ - "ኣምባቢ" ግኒ ዕንቅፋት ስራሕ - ወይጦ ሓንካሪ "ስርዓት ኣስመራ" እካ በለኒ ይበሃል ኢሉ ከናእሰኒ ሓሻኻ! ሕሙም ኣእምሮ ዝተበከለ ህውታትያ ዕሱብ ዝተመወለ ብቑሩብ ቁራቦ ዝተታለለ ደጊም ይኣክል ቆይቊ ምስ ሕምሩግ ጭኑቕ ኣእምሮ ዘይምዕሩይ ዙሩግ ትሕዝቶ ኣልቦ ቃሓር ዝብሕጉግ ብዝኾነ ድምጽኹም ሃቡ ሰብ ድሃይ ቁሩብ ሰሚዕካ ምጽቃጥ ኣይኮነን ቅኑዕ
ንቅሎ ብንቅሎ ሓደ ኮይና ንንቀሎ ኣይንደንጉ ቶሎ ሰዓቱ ኣኪሉሎ ንሕድሪ ይከኣሎ ይኣክል ምድንጋር ምቅታል ዎ ምእሳር ንዕቀት ይትረፍ እምበኣር ይመለስ ስደተኛ ዘያሚ ኣፈኛ ጀግና ፈረሰኛ ጎያይ ስፖርተኛ ቲ ኤርትራዉ ሙሁር ሃገሩ ዝዝክር ይመለስ ክምህር ዩኒቨርሲቲ ክጅምር ሓረስታይ ውን ከምኡ ክመልእ ቆፍኡ ይሕረስ ብኣግኡ ይሽጥ ጠስሙ ኣርጊኡ ስርዓት ናይ ኣስመራ ሓሶት ዝድራራ ምድንጋር መቀነታ ጌራ ናይ ጨካናት ምሕደራ ብንዕቀት ዓዊራ ኤርትራውነት ሰባቢራ ሕጂ ደው ነብላ ከይጸወዓትልና ነም ሓራ
እስከ ገለ ክብሎ ን"ኣምባቢ" ርሕቀት ኣፍንጭኡ ዘይርኢ መልሓሰኛ ዓዋን መንደልሓቒ ሓፋሽ ዝኸዓቦ ዘይተቐብረ በድኒ ክንዲ ስራሕ ዝሰልጦ ክሓሚ ውርደተኛ ናይ ጎራሓት ሳእኒ "ኣምባቢ ዶ መኽበቢ?" ቁሩብ ሕፈር 'ቲ ርእስኻ ኣድንኖ ኣይትሃውትት ኣይትኹን ደንቆሮ ኤርትራዊ ሃርበኛ ይዕዘበካ 'ሎ ዘይትሓፍር ወደል ናይ ጥፍኣት ኣላሚ ነውራም ጸረ-ሃገር ትብል ፍለጡኒ ቁራብሻ ሓሶት ኣብ ክሕደት ተዕነኒ ወጠምጠም ግደፎ ጅግና ተኸተሎ ዕንቅፋት ኣይትኹን ሓበላ ወፋሮ ካብ ሩሑቕ ቀጠፍጠፍ የብልካን ትገብሮ
ምስወያነ ዝወየነ ንስካ ዶ ወይስ ኣነ ኣበይሞ ክንዳነ ሕጊ ምሳኮም ዶ ትሳነ ህዝብን ሃገርን ኣጸልሚትካ ህንጸት ሃገር መውጽእ ኣፍካ ን 27 ዓመታት ኣታሊልካ ባኒ ምስ ፊኖ ወያነ ክልእከልካ ክላዋእ ብደውካ ተዘሚትካ እንታይሞ ሕፍረት ነይተፈጥረካ ሰሚዕና ወያነ ኣበስመራ ክትዛወር ከምድላያ ጌራ ክትነግድ ክትሽምት ድራራ ተጋንዮም ደቀባት ህግደፍ ጉድ ጌራ ምስተረፍ መረፍ ደርጊ ኣሻርያ ኣግሂዳቶ ቲ እከይ መትከላ ህንጸት ሃገር ዝበልካዮ እስከ ንገረና ክንርእዮ ምፍራስ ገዛ ንሰብ ዘብከዮ ዋላስ ካልእ ኣሎ ንጽበዮ ጋብላ ናይ ማይ ዲጋ ዓዲ ሃሎ ንዕኡ ተኮንካ ህንጸት ትብሎ ዘይግለሊ ማይ ብሻንኬሎ ንጸበል ኢዩ ሰሚዕና ንጠንቓሎ ስእለ ንበይኑ በቲጸበል ተጀኒኑ ካብ ወያነ መውጽኢ ስኢኑ ወያነ ክብል ማሲኑ ካብ ኣምላክ ን ኢሱ ኣሚኑ ዓዲ ሃሎ ይጥመቅ ብኢደዋኒኑ
ስእለ በጺሑኒ መልእክቲ ማዕዳካ ከንብብ ምእንቲ ቁዱስ ሓሳብ ኔሩ ዘይመዋቲ ጌርካዮ ግን ቁሩብ ሃውታቲ ዘምበብክዎ ከካፍለካ ኣእምሮካ ተከፊትካ ብዙሕ ኣሎ ዝነግረካ ኣይብዛዕባይን ይኩን መልእክትካ ጉዳዩ ጉዳይ ሃገር ኢዩ ብዛዕባ ዝጠለመ ብጻዩ ኣሲሩ ቀንጺሉ ነቲ ካልኣዩ ባይቶ ንከይህልው ዝበለ'ዩ ዘክሮ ን ኣቶ ብርሃነ ኣብርሀ ብሕጊ ንሓቂ ዘጉለሐ ን ፍትሒ ዓው ኢሉ ዝነብሐ ኣብ መጽሓፍ ብርዑ ዘብለሐ ኣምቢበዮ ዝጸሓፎ ነቲ ኩሉ ወዲ ሃገር ዝሃረፎ መን'ዩ ን ቅዋም ዝኮለፎ ሃንቀው እንዳበልና ዝጎሓፎ ነጊሩና ኩሉ ምስጢራት ምብዝሑ ክንዲ ዓይኒ ዓራት መሳኪን ከለና ጥቡራት ንመሸጣ ትሸዓተ ብሄራት!! ? ጥልመትን ክሕደትን ንዝኣመሉ ሸይሸይ ኣብዝባና ዝተሰቅለ ባዕሉ ዘይመረጽናዮ ቆጽሊ ዘየንበርናሉ ብርሃነ ሰምይዎ ዘራጊቶ ኢሉ ስእለ ኣየምበብካን መስለኒ መጽሓፍ ክሰደልካ ንገረኒ ኣበስመራ ኮንካ ኣይጥዕምኒ ከይ ቀትሉካ ብዳርባ እምኒ ዊዓ ወይ ምዕጢር ከይትቅኒ
"ኣምባቢ" ንእሽቶ ወያነ ነዊሕ ዝዓወነ ሓርናኺ ዓጢነ እንታይ 'ዩ ጸገምካ መን 'ዩ ሊእኹካ ትልዚ ዘለኻ? መዝሙር ናይ ትማሊ ናይ ከዳዓት ሕልሚ ወያንያዊ ትልሚ በርዒኑ 'ዩ ኣይተእዊ ሃተፍተፍ ግደፎ ጉዕዞ ህንጸት ደግፎ እንተለካ ሓቦ
ደቀንስትዮ ኤርትራ ጀሚረን ክበራበራ ናይምትላል ኩምራ ይኣክል ኢለን መደራ ተጸሚመን ኔረን ንነዊሕ ልቢ ኣዕቢየን ሻቅሎት ግን በዚሕወን ዘይጽወር ኮይንወን ሰሚዐን ንዘይሰምዑ ምስፈለጣ ከምዘየልምዑ ተስፋ ምስ ቆረጻ ሽዑ እነሆ ጀሚረን ስምዑ መሲልወን ኔሩ ዝትግበር ዝሕንጸጽ ዶብ ዝክበር ሕጊ ከምዓንዲ ዝግተር ህዝቢ ኣብ ዓዱ ዝስተር ትጽቢተን ከንቱ ኮይኑ ንህዝበን ኣማሲኑ ሕብረን ደዊኑ ደቀን ኣስኢኑ ሰማዒ ስኢኑ ዘይደመቀት ወርሒ ሰላም ቀጸለ ስደት ሃገርካ ምጥላም ብረት ደደርቢካ ምስላም ዘደንጹ ኩነት ድሕሪ ምክታም ሰላም ሓሶት በዚሑ ጌሩለን ነግሒ ምድንጋር ኮይኑ ዘይውዳእ ሽርሒ ነዚ ምስፈለጣ ከናድያ ፍትሒ መረሻ ዋዓሩ ብዘይ መራሒ
እንታይ በልካ ኣምባቢ? "ነስተውዕል" እህምምም ግርም ጨለ ዘረባ - ክንደይ'ኳ ክጥዕም ግና እስከ ብነብስኻ ጀምር 'ቲ ጌጋኻ ኣርም ከይበልካ ቊርምሪም ዓይኒ ሰብ ኣይተንቊር ልቢ ሰብ ኣይተሕምም ዘይትፈልጦ ኣይተዕልል እወ ታሪኽ ኣይትዘንጥል ክብሪ ሰብ ኣይተጒድል ገበን 'ዩ ኣስተውዕል ኣኽብር ክትከብር ቅድም ኣመዛዝን ወረኛ ኣይትኹን ጽባሕ ከይትሓፍር
ኣምባቢ፣ እንታይ ኢኻ ተንብብ ክትፈልጥ ክትዓቢ እስከ ሓብረና ትገብረሉ ቀልቢ ኣምቢበዮ ትብሎ መጽሔት መጽሓፍቲ? ኣይመስለንን ተንብብ ዘምበብካ እንሀ ዶ ይነግር ጽሑፍካ መእሰሪ ዘይብሉ ዜሮ ጣቋ ተማሃር ኣምብብ ኣስተውዒልካ ቅድሚ ሕምየት ዓጀውጆው ምባልካ ሃብሮማት ጀጋኑ ምዝንጣልካ ኣይምሰልካ ኩሉ ዝፈለጥካ ፊደል ሀ ሁ... ስለ ዝሸምደድካ ብዙሕ ኣሎ ክትገብሮ ዘለካ ከተንብብ ክትሰምዕ ጽን ኢልካ ክሰፍሕ ክህብትም ጸቢብ ኣእምሮኻ
ኣበይ ኣበሉ ኣብዚ ዝነበሩ ቀይሮም ዶ ገዛ ክዛረቡ ላዛ ጥቁው ዛዕባ ንዑ መርሓባ ሓደ ንኩን ንክንድሕን ሕጂ ዶሞ ተለዊጡ ኢሎሞ ከምኣ እንዳበለ ንኩልና ዘታለለ ዓንጽዓንጾ ከይከውን ንማዕጾ ገዲፍና ፍልልይ ነተኩር ነለልይ ቲ ሓደ ክይእለ ንኩልና ዘሻቀለ ክሸጣየ እንዳበለ የንጸላሉ እነሃለ እከይ ዝሓዘለ ክፈቱ ዓይኒ በዓል ስእለ
ዓለም ኩርኳሕ እሾኽ ቆንጠፍጠፈ ቊንጪ ትዃን ተባላዒት ኣምዐ ኪዒበኪ 'ቲ ጠባይኪ ሪአ ተአንግዲ ለዋህ ዝሓሰመ ነብሰ ገዳይ ጨካን ዝተረግመ ጸቢብ ርእሱ ከም ስሱዕ ወያነ መዓር ዕረ መትሓዚ ዘይብልኪ ጅግና ሃብሮም ትወስዲ መንጢልኪ ትጻወቲ ብኣምዑት ደቅኺ ኣይግዳዳ ደርሆ 'ዩ ጠባይኪ ሓባል ኢኺ መናው መዳለዊት ሽግር ሕሰም ተብኵዕ ትስንክት ዘይግድሳ ተባእስ ተናቝት ሪአኪ እንድየ ትማሊ 'ቲ ብቕትማሊ ዓይንኺ ክዕመት ኤርትራ ክትደሚ ኣይሰምዕን ኢልኪ እዝንኺ ክትሓትሚ ማሓርና ይኣክል 'ቲ ስቓይ 'ቲ ኲናት ሓዊ ተባላዓይ 'ቲ ስደት ሰላም ንምንዳይ ክት ኣምኒ ክትክሕዲ ሓቂ ክነግረኪ፡ ኣላትና ሃገር ኩሉ እትውንን ኮለሊ ምስክር 'ቲ ሃብታ ዝነግር ጻዕራም ሕብረተ ሰብ - ኣብ ነብሱ ዝኣምን ንስራሕ መኸተ ብሓደ ዝሓንን ሰሪሑ ዝበልዕ ዘይደንን ዘይልምን ጥራሕ ሰላምና ሃብና ኣይትረብሽና ብስራሕ ትምህርቲ ክንቅይር ሂወትና ሕራይ ዶ ዓለም?
ዓለም ኩርኳሕ እሾኽ ቆንጠፍጠፈ ቊንጪ ትኳን ተባላዒት ኣምዐ ኪዒበኪ 'ቲ ጠባይኪ ሪአ ተአንግዲ ለዋህ ዝሓሰመ ነብሰ ገዳይ ጨካን ዝተረግመ ጸቢብ ርእሱ ከም ስሱዕ ወያነ መዓር ዕረ መትሓዚ ዘይብልኪ ጅግና ሃብሮም ትወስዲ መንጢልኪ ትጻወቲ ብኣምዑት ደቅኺ ኣይግዳዳ ደርሆ 'ዩ ጠባይኪ ሓባል ኢኺ ዘባል መዳለዊት ሽግር ሕሰም ፍልልይ ተበርክት ዘይግድሳ ተባእስ ተናቚት ሪአኪ እንድየ ትማሊ 'ቲ ብቕትማሊ ዓይንኺ ክዕመት ኤርትራ ክትደሚ ኣይሰምዕን ኢልኪ እዝንኺ ክትጸሚ
ሃገረይ ኣቲ ሃገረይ ጀምርዮ ባ ቲ ትምኒተይ ግደፍዮ ቲ ምዕጥጣይ ዘይ ኣክለና ቲ ምጽባይ ሃየ ይበገስ ምድረ ባቡርኪ የተዓረ ጽርግያ መገዲ ክራከባ ብ ሄራትና ግዲ ክለምዓ ከተማታት ምስ ዓዲ ይበራበራ ፋብሪካታትኪ ዑብ የብላ የውጽ ኣ ትኪ ይጸመድ ሰራሕተኛ ኣብ ሃልኪ ምህርቲ ክሕፈስ ዋጋታት ክንኪ ይጀመር ክስራሕ ዩኒቨርሲቲ ናቅፋ ዝተሰምየ ናይጽንዓት ትእምርቲ ክኢላ ከፍሪ ናይ ጽባሕ መራሕቲ ተካእቲ ወለዶ ሃገር ኣውሓስቲ ኣይረሳዕኩን ሃገርና ፍትሕን ሕግን ኣሪእና እሱራት ፍትሕዮም ኣይትደንጉይና ከም ዓለምኪ ኩኒ ሕለፊ ፈተና ከም ኡ ውን ከዘክረኪ ዓደይ መታን ክምለስ ቲ መንእሰይ ኣብስደት ዝከርተተ ሰበይ መርሓባ በልዮ ዕንቅፋት ብምእላይ እዝጊ ይስማዕኪ ስምዕዮ ዘረባ ለባማት ኣይትንዓቅዮ ሃየንታ ኣለዎ ሸለል ተልኪዮ ንኩሉ ገዲፍኪ ንሕጊ ጸሓፍዮ
ቢቢሲ (ብስብስ) መጣቖሲት 'ያ ቅሓር ሓቂ ልሳን ዓመጽ ናይ ኩሎም ዓመጽቲ ጸረ-ሰላም ናይ ጥፍኣት ናይ ባእሲ ካብ ሎንዶን ትቃልሕ ካብ ናይሮቢ ጒሒላ 'ያ ናይ ሓቅነት ለምጺ ጸረ-ሰላም ዘይትፈርሕ ረቢ ሓብሓቢት ጠበቓ ምንዕዓብ ጎንጺ ንረብሓ ንምኽሰብ መጣቖሲት ብስዉር ብግህዶ ኣባኣሲት ሓባሪት መሲላ ነውራም መላኺዒት ‘ቲ ኹሉ 'ትብሎ ብቲቪ ብረድዮ ቡቡዙሕ ቋንቋታት ትነግሮ ተውርዮ ይቐፈካ ክትሰምዖ ክትርእዮ ናይ ወየንቲ መጋበርያ ወሃዮ
Dear Eritrean
This is our time to show who we really are, Eritrean.!
Asmara has many Art Deco buildings. This building were not build by Eritrean Architects but by colonial power. No doubt, those are beautiful building but these building though were not driven from our way of imagination. We haven’t got a chance to come up with our own way of thinking because we didn’t get a chance to enjoy freedom until 1991. Even after 1991 another war started 1998 to take over Eritrea. I am not sure if the beauty of Asmara attract our neighbor to attempt occupy it. What make Eritrea is not the location but the history that went through during Egypt Cicilization or Ancient Greece civilization how Eritrea got it’s name from Erythraia “Ἐρυθραία, and its derived Latin form Erythræa. Eritrea means Red Sea and in Greek for "red", ἐρυθρός, erythros. Later the Ottoman conquered Eritrea in1557. Özdemir Pasha took the port city of Massawa and the adjacent city of Arqiqo, even taking Debarwa, then capital of the local ruler Bahr Negus Yeshaq.
Later Haile Selassie tried to annexed Eritrea after the World War II, This triggering a Thirty-year armed struggle to free Eritrea. Even Meles Zenawi attempted to take over Eritrea. The question is why are all trying take control of our ports what’s isn’t there ? Eritrea's coastal location has long been important in its history. Eritrea has been influeced by all this colonists. Eritea has nine languages, in addition we speak Amharic, Italian, English, Arabic. Most of us we speak four or more languages. I personaly speak, Tigrinya, Amharic, German and English. The president of Eritrea Isaias Afeworki speak beside Amharic, Arabic and English, he speaks 3 or more of the Eritrean languages.
Due to influence of the colonialist, Eritrea’s Architects are very unique different part of Eritrea. If you travel to Eritrea in different city, you will see different architects like in Massawa, Asmara, Keren, and villages. My worry is that we have not explore it our own culture yet. If you ask me how our architect should be like the design where all our Geez alphabets and number where derived from where you see the design of our tradition clothes. We can make much more beautiful architects.
This is our time to show who we really are, Eritrean.! see link below: Youtube: https://youtu.be/xKAz2zoYufY
ኢሰያስ እንታይ እደሊ ዓወት: አርትራ እከ ሓፋሽ (ዓወት ንሓፋሽ) ብዘበን ኢሰያስ ኡሙን ኩን ወይ ዉፉይ ኢሰያስ ከለና ግዜ ኣይንጸበ : ኑሱ ጊዜና እዩ:: ካብ ምሰብ ምብኣስ ንሃገርካ ምፍቅር ካብ ኣብ ስደት ምብላይ 2% ሃገረካ ምክፋል
ትዕዝቢቲ ተዓዛቢ ኣገዳሲ ኣርእስቲ ኣልዒሉ - ኩሉ ዝሓብረሉ ሃዲኡ ተዛሪቡ - ተንቲኑ ነግሩ ስማዕቲ ኣዕጊቡ - ኣጣቒዖሙሉ ግና እንታይ'ሞ፣ ኣብ መወዳእታ'ዶ ጸይቕሉ ኣብ ክንዲ ይቐንየለይ/የመስግን "ታንክዩ" ኢሉ ደምዲሙ ስማዕቲ ኣደናጊሩ - ብዙሓት ኣቕሒሩ "ገብረ" ብቋንቋ ኣዲኡ ክዛረብ ጸኒሑ ክደርፍ ከሞግስ ዓው ኢሉ ተጠሊዑ ስለምንታይ "ታንክዩ" ኢሉ ሰማዕቱ ረሲዑ፧ የቐንየለይ/የመስግን ምባል ኣበይ 'ዩ ኣበሩ ወይስ "ታንክዩ" 'ዩ ጨው ኮይኑ ዝያዳ መቂሩ፧ ዝገርም 'ዩ! ካብ ቈልዓ የብሉ ዓበይቲ ሙሁራት ኢና በሃልቲ ምሕንፋጽ ቋንቋኻ መሲልዎም ዲንቂ ኣብ ሬድዮ ተለቪዥን ኣብ ኩሉ ኣርእስቲ ቋንቆኦም የቚስሉ የሕርቑ ስማዕቲ ነስተውዕል! ቋንቋ - መንነት 'ዩ ህዝቢ ዝኾርዓሉ ወግዑ ዝነግረሉ መለለዪ ክብሩ ኣይንሓናፍጽ!
